10-14-2022, 12:12 AM
Telemetri Nedir?
Telemetri ya da Uzölçüm[1], bir sistem ya da tesisin uzaktan kablo veya kablosuz olarak izlenmesi veya kontrol edilmesidir. Günümüzde telemetri denilince kablosuz (Wireless) haberleşme anlaşılmaktadır. Bunların en yoğun kullanılanları Radio modem cihazları , GSM GPRS, VSAT uydu sistemleridir.
İşleyişi
Haberleşilecek arazi düz olmak zorunda değildir; antenler arasında dağ , tepe vb haberleşmeyi engelleyici unsurlar olsa bile repeater özellikli RF data modemler ile bu tür engeller aşılabilmektedir. Noktaların birbirine olan uzaklıkları kilometrelerce olabilir, günümüzde yüzlerce km mesafeleri telsiz olarak haberleştirmek mümkün dür. GSM ve GPRS daha çok online değil Telemetri cihazının içerisindeki Datalogger'daki bilgileri kullanmak için kullanılır, fakat işletme maliyeti ve afet durumlarında şebekelerin meşgul olması nedeniyle haberleşmede aksaklıklar söz konusu olabilirken, oluşan önemli olay ya da alarmlar cep telefonuna alarm olarak gönderebiilmek gibi avantajlara da sahip olduğunu söylemeliyiz. VSAT uydu sistemleri online izleme için tercih edilebilir ancak olumsuz hava koşullarından çok etkilenmektedir, yağmur, kar gibi durumlar haberleşme kalitesini düşürmektedir. En ideal çözüm olarak güçlü endüstriyel Radyo Data Modemler karşımıza çıkmaktadır. Lisanslı ve lisanssız bantta yayın yapabilmektedirler. 100 km mesafede haberleşme sağlamaktadırlar. Ayrıca kısa mesafeli uygulamalarda SRD (Short Range Device) veya ISM (Industrial-Scientific-Medical) radyo bandındaki düşük güçlü radyo çözümleri (Low Power Radio Solution) ile 0-27 dBm (500 mW'a kadar) yayın gücünde 433 MHz, 868 MHz, 2.4 GHz ve 5.8/5.9 GHz bandlarında lisanssız radyo telemetri uygulamaları giderek yaygınlaşmaktadır. Ancak bu uygulamalar sadece kampüs alanlarında kullanılabilir, halka açık alanda 2.4 Ghz wireless sistemler ile uygulama yapmak yasal değildir. Özellikle kablosuz sensör ağları uygulamalarında milyonlarca uç birim bu ISM band radyo arayüzü ile donatılmış durumdadır. Telemetri uygulamaları çoğunlukla kablosuz olmakla birlikte optik kablo(fiber), enerji hatları üzerinden (Power line carrier),analog telefon hatları, sayısal telefon hatları (ISDN/nDSL),kızıl ötesi (infra-red -IR), Ses dalgaları (akustik-ultrasonik), mikro dalga iletişimi gibi farklı iletişim araçları ve ortamları üzerinden de gerçekleştirilmektedir.
İdeal çözümler sıra ile RF data modemler, GSM/GPRs/3G data modemlerdir.
Uygulama alanları
Petrol, gaz, su boru hatlarının izlenmesi, katodik koruma sistemlerinin izlenmesi, uydu ve telekom antenlerinin uzaktan izlenmesi ve kontrolü, radyo ve televizyon vericilerinin uzaktan izlenmesi, içme suyu ve atıksu tesislerinin izlenmesi, su pompalarının su deposunundaki seviyeye göre devreye girip çıkması, trafo merkezlerinin uzaktan izlenmesi, elektrik sayaçlarının uzaktan izlenmesi sistemleri telemetri ve telekontrol sistemlerine örnek uygulama olarak sayılabilir.
Telemetri olayını gerçek bir örnek ile açıklarsak; bir firmanın uzun yola çıkmış bir kamyonetini düşünün. Firma merkezinden bu kamyonete ait tüm teknik bilgilerini (yani deposundaki yakıt miktarı, motor ısısı, aracın hızı, yağ miktarları vb. bilgileri) ve aracın nerede olduğu bilgisini görebilmektedir. Böylelikle firmanın merkez binasında bulunan ekrandaki bilgilerle kamyonet içindeki şoför uyarılabilmektedir. İşte bunu sağlayan telemetridir. Son zamanlarda telemetri uygulamalarının çok yaygın kullanım alanı bulmasının başlıca sebepleri ucuz oluşlarıdır. Çift yönlü mesajlaşma, telemetri iletişimleri için idealdir.
GPRS ve SMS’te telemetri için uygun teknolojilerdir. Telemetri mesajları genellikle kısa, seyrek ve kolay idare edilebilir özelliktedir. Radyo sinyalleri ile uzaktan kumanda sistemlerinin düşen maliyetleri; akıllı makineler, masaüstü yönetim arabirimi ve elektronik ısı denetleyicileri kullanan PC’ler gibi bazı akıllı cihazlar ne durumda oldukları bilgisini verebilmektedir. Kablosuz bir bağlantı ile kullanıcılar cihazları uzaktan yönetebilir.
Telemetri sistemlerinde kullanılan GPRS ise GSM tabanlı sistemler dâhilinde kullanılmak üzere geliştirilmiş, paket anahtarlamalı bir veri iletişim servisidir. Mobil şebeke abonelerine paket tabanlı veri hizmetleri sağlayan GPRS, ilave paket anahtarlama düğümleri kullanarak mevcut GSM altyapısı bünyesinde çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bu da GPRS kapsama alanının hızlı ve kolay bir şekilde elde edilebilmesi anlamına gelir. GPRS’te önemli veri iletişim protokollerinin çoğu desteklenecek ve bir mobil terminalden (mesela bir cep telefonu) dünya üzerindeki hemen hemen tüm veri kaynaklarına direkt olarak erişim imkânı sağlanacaktır.