02-25-2024, 09:41 PM
EYER
Alm. Sattel (m), Fr. Selle (f), İng. Saddle. Binek hayvanlarının sırtına konulan oturacak şey. Hayvanların üzerine rahatça binebilmek ve yük sarmak için kullanılır. Eyeri ilk önce Türkler kullanmışlardır. Harplerde atları binek olarak kullanan Türklerden eyeri zamanla Roma ve Bizanslılar almışlardır. İlk önceleri özengisiz kullanılan eyerlere, 6. yüzyıdan îtibâren özengi kondu. Böylece oturma ve hayvanı sevk etme kolaylığı sağlandı. Türkler bilhassa harpte kullandıkları eyerlere çok önem verirlerdi. Sanat eseri niteliğinde olan eyerlere altın gümüş işlemeler konurdu.
Haçlı seferleri sırasında, Türklerden çok şeyler alıp memleketlerine götüren Hıristiyanlar, eyer yapımı hakkında da çok şeyler aldılar. Bu seferlerden sonra, Avrupa’da yapılan eyerlerde büyük bir gelişme oldu. Deriden yapılması, süslenmesi, kolanlar konması, sırt yaralarına mâni olmak için eyerlerin içine çuha, keçe konması, hep bu seferlerden sonra oldu.
Pekçok çeşitleri olan eyerler genellikle eyer çatısı, eyer kaşı ve takımı parçalarından meydana gelir. Eyer çatısı, iskelet olup, kafes biçiminde tahtadan yapılır. Eyerin ön ve arkasında binenin öne ve arkaya kaymaması için olan çıkıntılı bölüme ise eyer kaşı adı verilir. Özengi, özengi kayışı, başlık ve dizgin, eyer ile birlikte eyer takımını meydana getirmektedir.
Başlıca eyer çeşitleri: 1) Çerkez eyeri: Eyer ön ve arka kaşları yüksek, biniciyi sıkı sıkıya tutan eyer. 2) Osmanlı eyeri: Çıkıntısı olmayan düz eyer. Binicilik yarışlarında ilk olarak bu eyerler kullanılmıştır. 3) Kadın eyeri: Kadın binicilerin oturmalarını kolaylaştırmak içindir. Eyer başı ay biçiminde ve tek özengilidir. 4) Fransız eyeri: Sâdece ön kaşı bulunur. 5) Yarış eyeri: Genellikle binicilik yarışlarında kullanılır. Büyüklüğü ve ağırlığı iyice hafifletilmiştir.
Hayvan eyerlenmeden önce, ekserî keçeden yapılmış belleme, sırtına konur. Bu, hayvanın sırtında yara açılmasına mâni olur. Bunun üzerine eyer konarak kolan ile bağlanır. Öne ve arkaya kaçmaması için de, boyundan ve kuyruk altından kayış geçirilir. İyi yapılmış bir eyer, sırtta düzgün oturduğundan hayvana eziyet vermez. Binici de üstünde rahatça oturur.
Alm. Sattel (m), Fr. Selle (f), İng. Saddle. Binek hayvanlarının sırtına konulan oturacak şey. Hayvanların üzerine rahatça binebilmek ve yük sarmak için kullanılır. Eyeri ilk önce Türkler kullanmışlardır. Harplerde atları binek olarak kullanan Türklerden eyeri zamanla Roma ve Bizanslılar almışlardır. İlk önceleri özengisiz kullanılan eyerlere, 6. yüzyıdan îtibâren özengi kondu. Böylece oturma ve hayvanı sevk etme kolaylığı sağlandı. Türkler bilhassa harpte kullandıkları eyerlere çok önem verirlerdi. Sanat eseri niteliğinde olan eyerlere altın gümüş işlemeler konurdu.
Haçlı seferleri sırasında, Türklerden çok şeyler alıp memleketlerine götüren Hıristiyanlar, eyer yapımı hakkında da çok şeyler aldılar. Bu seferlerden sonra, Avrupa’da yapılan eyerlerde büyük bir gelişme oldu. Deriden yapılması, süslenmesi, kolanlar konması, sırt yaralarına mâni olmak için eyerlerin içine çuha, keçe konması, hep bu seferlerden sonra oldu.
Pekçok çeşitleri olan eyerler genellikle eyer çatısı, eyer kaşı ve takımı parçalarından meydana gelir. Eyer çatısı, iskelet olup, kafes biçiminde tahtadan yapılır. Eyerin ön ve arkasında binenin öne ve arkaya kaymaması için olan çıkıntılı bölüme ise eyer kaşı adı verilir. Özengi, özengi kayışı, başlık ve dizgin, eyer ile birlikte eyer takımını meydana getirmektedir.
Başlıca eyer çeşitleri: 1) Çerkez eyeri: Eyer ön ve arka kaşları yüksek, biniciyi sıkı sıkıya tutan eyer. 2) Osmanlı eyeri: Çıkıntısı olmayan düz eyer. Binicilik yarışlarında ilk olarak bu eyerler kullanılmıştır. 3) Kadın eyeri: Kadın binicilerin oturmalarını kolaylaştırmak içindir. Eyer başı ay biçiminde ve tek özengilidir. 4) Fransız eyeri: Sâdece ön kaşı bulunur. 5) Yarış eyeri: Genellikle binicilik yarışlarında kullanılır. Büyüklüğü ve ağırlığı iyice hafifletilmiştir.
Hayvan eyerlenmeden önce, ekserî keçeden yapılmış belleme, sırtına konur. Bu, hayvanın sırtında yara açılmasına mâni olur. Bunun üzerine eyer konarak kolan ile bağlanır. Öne ve arkaya kaçmaması için de, boyundan ve kuyruk altından kayış geçirilir. İyi yapılmış bir eyer, sırtta düzgün oturduğundan hayvana eziyet vermez. Binici de üstünde rahatça oturur.