Baş ağrısı için
Sual: Tıbbi bir çare bulamayan bir kimse, baş ağrısını önlemek için ne yapması gerekir?
CEVAP
Başka doktorlara da gitmelidir. Bazı gıdaların da baş ağrısına iyi geldiği bilinmektedir:
1- Meyve sebzeler
Çörek otu ekmekle yenirse baş ağrısını dindirir. Badem, haşhaş tohumu, nane, biberiye, çikolata, elma yemek baş ağrısına iyi gelir. Karabiber tarçınla içilirse baş ağrısını giderir. Tere tohumu müzmin baş ağrısına iyi gelir. Kavun, karpuz baş ağrısını giderir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Kabak, baş ağrısına iyi gelir.) [Müslim]
Nane, limon, toz karanfil ve iki çay kaşığı sirkeyi 5 dakika kaynatıp balla tatlandırarak iki-üç bardak içmek, çörek otunu, toz karanfili enfiye gibi koklamak, tuzlu veya sirkeli patatesi veya salatalığı ikiye bölerek alna koymak, çörek otunun dumanının tütsüsünü koklamak, kavrulmuş kahveyi koklamak, kabak suyunu burna çekmek, soğan ezmesine sirke ilave ederek alna koymak, taze marul sirkeyle yemek, haşlanmış nohut yemek, limonu kahve karışımıyla yemek, limon kabuğu tozunu balla yemek, burna 2–3 damla soğan suyu damlatmak, kulağa acı badem yağı damlatmak, servi kozalağı çayını gül suyuyla karıştırarak başa sürmek, baş ağrılarına iyi gelir.
2- Çaylar
Oğul otu çayı, zencefil çayı, şahtere çayı, karabaş otu çayı, papatya çayı, yavşan otu çayı içmek baş ağrısına iyi gelir.
200 gr. üzerlik tohumu 5 kilo üzüm şırasıyla 1,5 kilo kalıncaya kadar kaynatılıp her gün iki bardak bir ay içilirse, müzmin baş ağrısını ve sarayı geçirdiği tecrübe edilmiştir.
Bir avuç arpa, bir litre suda kabukları ayrılıncaya kadar kaynatılır. Cam sürahiye süzülür. Bekletilip ılıklaşınca üzerine bir limon sıkılır. Balla tatlandırılıp içilir yarım baş ağrısına iyi gelir.
Anason çayı içmek, ıhlamur, kiraz sapı çayını içmek, reyhan çayını içmek, kekik suyu içmek, iki gram karabiberi 3 çay kaşığı tarçınla içmek, bir bardak kaynar suya 4–10 gr. kimyon koyup demleyerek içmek de baş ağrılarına iyi gelir.
3- Hareketlerde bulunmak
Deriyi her gün ılık suyla ovmalı, haftada iki kere ılık suyla yıkanmalı. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Hamamdan çıkarken ayakları soğuk suyla yıkamak, baş ağrısını giderir.) [Ebu Nuaym]
Açık havada dolaşmak, yeşilliğe ve akarsuya bakmak da iyidir. Baş ağrısı için, başa kına koymak da faydalıdır.
4- Dua okumak
Abdestli olarak Bekara suresinin 196. âyeti, femen den ev-nüsük’e kadar yazılıp, başa konur. İslam harfleriyle, başına Besmele ve sonuna üskün lillah yazılır. Başağrısına iyi gelir. (Menafi’un-nas)
Hazret-i Ali’nin rivayet ettiği hadis-i şerifin meali şöyledir:
(Ya Ali, başın ağrıyınca, iki elini başın üzerine koyup, Haşr suresinin sonu olan Lev enzelna âyet-i kerimesinden sonuna kadar oku!) [M.Ç.Y. Güzin]
Tedavi Yöntemleri
Baş Ağrısı Tedavisi, Baş Ağrısı Nasıl Geçer?
Gerilim Tipi Baş Ağrısı
Tedavisinde hekiminiz tarafından tavsiye edilen basit ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ya da rahatlatıcı, kaygı giderici antidepresanlar kullanılabilir. Bu hastalığın tedavisinde psikolojik terapiler ve gevşeme teknikleri de kullanılır.
Migren Tipi Baş Ağrısı
Migren tedavisinde kullanılan ilaçlar, baş ağrısı atakları sırasında ağrıyı ortadan kaldırmada ya da eşlik eden bulantı, kusma gibi belirtileri durdurmada veya sık gelen baş ağrısı ataklarının sıklığını kontrol etmeye yardımcı olabilir. Migren tedavisine yönelik birçok ilaç mevcuttur.
Epilepsi, hipertansiyon, depresyon gibi başka hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların, aynı zamanda migreni önlemeye veya rahatlatmaya yardımcı olduğu bilinir.
Bunların yanı sıra tanımlanmış kimi tetikleyicilerden uzak durmak da atak sayısını azaltabilir. Açlık, susuzluk, uykusuzluk, aşırı kafein tüketimi, kırmızı şarap ve bazı peynir çeşitlerinin kimi hastalarda migren ataklarını tetiklediği gösterilmiştir.
Küme Tipi Baş Ağrısı
Ağrının şiddetini azaltacak ve süresini kısaltacak hızlı etki eden ilaçlar tedavide kullanılır. Bu ağrıyı tamamen giderecek bir tedavi yoktur ve stresli durumların ve ağrıyı tetikleyen nedenlerin farkında olmanız önemlidir. Ağrıyı yönetmek için nöroloji uzmanınızla iyi bir iletişimde olmanız bu nedenle önemlidir.
Tedaviye dirençli küme tipi baş ağrısı, oksijen uygulamasından sınırlı da olsa fayda görebilir.
Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?
Soğuk Pres Deneyebilirsiniz
Eğer migren atağı geçiriyorsanız, alnınıza soğuk presler koyabilirsiniz. Bir havlu veya bir torba dondurulmuş pedleri alnınıza koyabilirsiniz. Yine kafanıza buz kompresi yaparak migren ağrınızın hafiflemesine yardımcı olabilirsiniz. Buz kompresini 15 dakika boyunca kafanızda tutup, 15 dakika ara vererek bu işlemi devam ettirebilirsiniz.
Küme Tipi Baş Ağrısı Çekiyorsanız
Eğer küme tipi baş ağrınız varsa yine soğuk pres veya karanlık bir ortamda oturmayı deneyebilirsiniz. Küme tipi baş ağrısının tedavisinde en etkili yöntem hekim tarafından önerilen ilaçların kullanılması ve hastanelerin acil bölümlerinde saf oksijen verilmesiyle hafifletilebilmektedir.
Sıcak Pres
Eğer gerilim tipi bir baş ağrısı varsa, ısıtma pedini ya da sıcak bir havluyu kafa arkasına yerleştirebilirsiniz. Sinüslere bağlı baş ağrınız varsa, ağrıyan bölgeye sıcak bir bez koyabilirsiniz ya da sıcak bir duş da işe yarayabilir.
Kafa Derisi Üzerine Baskı
Gün içinde saçınızı at kuyruğu yapıyorsanız ve saçlarınızı çok sıkı topladıysanız bu durumda baş ağrısına neden olabilir. Bu "dış kompresyon baş ağrıları ", şapka, kafa bandı ve hatta çok sıkı olan yüzme gözlüklerinin takılmasına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Baş ağrınız bunlara balı gelişiyorsa eğer saçlarınızı daha gevşek toplayabilirsiniz.
Karanlık Ortam
Bilgisayar ekranından yayılan parlak veya titreşimli ışıklar da migren atağının tetiklenmesine neden olabilir. Eğer ışığa bağlı gelişen baş ağrılarınıza varsa, gün içinde pencerelerinizi koyu fon perdelerle kapatabilir, güneş gözlüğü takabilirsiniz. Ayrıca bilgisayarınızın ekranına parlama önleyici ekranlar ekleyebilir ve aydınlatmanızda gün ışığı spektrumlu floresan ampulleri kullanabilirsiniz.
Biraz Kafein Alın
Çay ve kahve gibi içinde kafein bulunan içeceklerin tüketilmesi de baş ağrısına iyi gelebilir.
Gevşeme Uygulaması
Germe hareketleri, yoga, meditasyon veya kas gevşetme hareketlerinin de baş ağrısına ve diğer ağrı türlerine iyi gelmektedir.
Masaj
Boynunuza birkaç dakika masaj yapmak, stresten kaynaklanabilecek bir gerilim baş ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Düzenli İlaç Kullanımı
Hekim tarafından önerilen ilaçların düzenli kullanımı da son derece önemlidir. Bunun dışında baş ağrıları için eczanelerden alabileceğiniz reçetesiz ağrı kesici ilaçları da kullanabilirsiniz.
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Toplumda en sık rastlanan sağlık şikayetlerinden birisi baş ağrısıdır. Genel popülasyonun %48.9’unda gözlenen baş ağrısı, her yaştan, ırktan, sosyoekonomik kesitten insanı etkiler. Kadınlarda, erkeklere oranla daha sık rastlanır. Bazı baş ağrıları insanları bitkin düşürebilir ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler.
Yapılan çalışmalar aile hekimlerine başvuran 10 kişiden birinin baş ağrısı şikayeti nedeniyle geldiğini göstermiştir. Ayrıca nörolojiye yapılan her 3 sevkten 1 tanesi de baş ağrısı nedeniyle gerçekleşmektedir.
Baş ağrısı çeşitleri nelerdir?
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği, baş ağrılarını 14 ana grup ve yüzlerce alt grup halinde sınıflandırmıştır. Baş ağrıları altta yatan başka bir sağlık problemi nedeniyle oluşmuyor ve doğrudan doğruya baş ağrısı tablosuyla ortaya çıkıyorsa, buna primer baş ağrısı denir. En çok gözlenen tipleri migren, gerilim tipi ve küme baş ağrılarıdır. Sekonder baş ağrıları ise yüzde 10 oranında görülen, nedeni belli bir hastalığa bağlı olarak, beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit, menenjit gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan baş ağrılarıdır.
Baş ağrısı bölgeleri nelerdir?
En sık gözlenen baş ağrısı tipleri, baş ağrısı bölgeleri ile birlikte aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Gerilim Baş Ağrısı: Genelde baş etrafında sıkışma şeklinde ağrı yapar. Stres, gerilim ve yorgunluk kaynaklıdır.
Migren: Genelde ağrı başın tek tarafındadır. Ağrı zonklayıcı özellikte, orta veya şiddetlidir. Bulantı ve kusma gerçekleşebilir. Baş ağrısı krizler yani ataklar halinde gelir ve 4-72 saat sürer. Baş hareketleri ve fiziksel aktiviteyle ağrı artar. Migrenli kişi ışıktan ve sesten rahatsız olur.
Küme Baş Ağrısı: Genelde göz arkasında şiddetli bir ağrı şeklinde kendini gösterir. Ağrı genelde günler süren ataklar halinde gelir yani belli zamanlarda kümelenme eğilimindedir. Beraberinde gözde kızarma ve yaşarma görülebilir.
Tansiyona Bağlı Baş Ağrısı: Genelde ense kısmında ağırlıklı ağrı görülür. Tansiyonun yükselmesi ile ilişkilidir.
Trigeminal Nevralji: Yüzde keskin bir ağrı ve yüz kaslarında kasılma yapar.
Baş ağrılarının çoğunluğu birinci basamak tedavi merkezlerinde aile hekimleri tarafından tedavi edilebilmekle birlikte, sekonder baş ağrılarında altta yatan sağlık problemine doğru teşhisi koymak hayati önem taşır.
Baş ağrısı sebepleri nelerdir?
Baş ağrısının nedenleri nelerdir sorusuna verilecek cevap baş ağrısının tipine göre değişmektedir. Örneğin; primer tipi baş ağrılarında, genetik olarak yatkın kişilerde, çevresel faktörler beyinde bir aktivasyon yaratırlar. Bu aktivasyon, beyin damarlarında genişleme yapar ve kimyasal maddeler açığa çıkar. Bunlar sinirleri uyararak ağrıya neden olur.
Sekonder tip baş ağrılarının altında ise çok farklı nedenler olabilir. Örneğin enfeksiyonlar (sinüs, kulak, beyin zarı iltihapları), kan damarlarındaki hasarlar (anevrizma, malformasyonlar, damar tıkanıklıkları),tümörler, hipertansiyon bu nedenlerden sadece birkaç tanesidir. Bu nedenle sekonder tip baş ağrılarının sebebinin belirlenmesi hayati önem taşır.
Ayrıca kadınlarda adet sırasında baş ağrısı görülebilir. Bunun haricinde stres de önemli bir tetikleyici faktördür.
Sürekli baş ağrıları neden olur?
Sürekli ağrılarda sekonder bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Daha önce periyodik gelen ağrıları olan hastalarda ağrılar süreklilik kazanmışsa hastanın çok sayıda ağrı kesici ilaç kullanmış olabileceği ya da altta psikolojik nedenlerin yatıyor olduğu olasılığı düşünülmelidir.
İçindekiler
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısı çeşitleri nelerdir?
Baş ağrısı bölgeleri nelerdir?
Baş ağrısı sebepleri nelerdir?
Sürekli baş ağrıları neden olur?
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısı nasıl geçer?
Başı ağrıyan hasta ne zaman mutlaka doktora başvurmalı?
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısında eğer altta yatan bir sağlık sorunu varsa (sinüs enfeksiyonu vs. gibi) konunun uzmanı hekimden ilgili tedavi alınır. Bunun haricinde primer baş ağrılarında, özellikle de migrende, nöroloji uzmanı tıbbi özgeçmişinizi alarak ve muayene ederek ilgili tedaviyi başlatır.
Baş ağrısı nasıl geçer?
Baş ağrısı tedavisinde denenecek birçok ilaç bulunmaktadır. Migren tedavisindeki hedef, tetikleyici faktörleri azaltmak, sinir sistemindeki hassasiyeti ve ağrı sırasında ortaya çıkan damar ve damar çevresindeki olayları baskılamaktır. Temel tedavi, koruyucu ve atak tedavisi olmak üzere ikiye ayrılır. Burada hastanın ağrılarının sıklığı tedavi kararında etkilidir. Örneğin; hastanın ağrıları ayda bir iki kez görülüyorsa sadece atak sırasında tedavi önerilir.
Ağrı tedavisinde basit ağrı kesiciler, steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar, ergotaminli ilaçlar ve triptanlar kullanılır. Ağrı kesici ilaçlar genelde masum ilaçlar olsa da, sürekli kullanıldıklarında böbrek ve diğer organlar üzerinde geri dönüşümsüz hasarları olabilir. Bu nedenle sürekli kullanımı tavsiye edilmez. Ağrı kesiciler atağın başında alınmalıdır. Koruyucu-önleyici tedavi ise bir ay içinde atak sayısı üçü, dördü geçiyorsa uygulanır. Koruyucu tedavide ilaçlar her gün alınır. Kalp ilaçları, depresyon ilaçları, epilepsi ilaçları bu amaçla kullanılmaktadır. Bu tip ilaçlar, kesinlikle doktora danışılmadan alınmamalıdır.
Bütün bu tedaviler dışında baş ağrılarında kullanılan bir takım alternatif tedavi yöntemleri vardır. Bunlara örnek olarak;
Gerilim tipi baş ağrısında biofeedback (geri iletim - gevşeme eğitimi),
Migrende akupunktur,
Kronik ağrılarda doku masajı, Riboflavin, magnezyum, ‘fever few’ bitkisi içeren ilaçlar verilebilir. Bu tedaviler hastaların bir kısmında yararlı olabilmektedir.
Botox son yıllarda baş ağrısı tedavisinde de kullanılmaya başlansa da, sık gelen ve kronik ağrılarda bir tedavi alternatifi olmakla birlikte çok pahalı olması nedeniyle öncelikli olarak kullanılan, pratik bir tedavi değildir.
Baş ağrısını engellemek için bir takım yaşam stili değişiklikleri yapabilirsiniz. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz.
Baş ağrısı tetikleyicilerinizi keşfedin, genelde günün hangi saati ve hangi aktiviteleri yaptıktan sonra başınızın daha fazla ağrıdığını hissettiğiniz not edin. Bu aktiviteleri imkanınız varsa azaltın.
Alkol tüketiminizi sınırlayın. Alkol özellikle de kırmızı şarap baş ağrısına neden olmaktadır.
Nitrat içeren işlenmiş gıdalar, baş ağrısına neden olabilir. Bu gıdalara örnek olarak çikolata, işlenmiş etler verilebilir. Nitratlar vücuttaki kan damarlarına etki ederler. Bu nedenle beyindeki damarlar ile etkileşime girerek baş ağrısına sebep olabileceği düşünülmektedir.
Uyku yoksunluğu: Uyku kalitesi ve süresi sağlıklı yaşam için önemli olmasının yanı sıra migren veya baş ağrısı ataklarından korunmak için de önemli bir unsurdur.
Duruş bozuklukları: uzun süre bilgisayar ya da cep telefonu kullanımı sonrasında ense kaslarında bir takım yorulmalar ve ağrılar gözlenebilir. Bu gibi durumlarda sık sık pozisyon değiştirmek ağrı duymayı engelleyebilir.
Açlık bir baş ağrısı tetikleyici olduğundan dolayı öğünleri atlamamak baş ağrısından korunmak için önemlidir.
Stres: Bazı baş ağrı çeşitleri stres ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle yaşamınızda stresle başa çıkmak hem baş ağrılarınızın kontrolü hem de yaşam kalitenizi artırmanız açısından çok önemlidir.
Başı ağrıyan hasta ne zaman mutlaka doktora başvurmalı?
Ağrı sürekli ve artan şiddette ise
İlk kez ağrıyla tanışan kişinin yaşı 10’un altında, 50’nin üstündeyse,
Daha önce mevcut olan ağrının şiddeti, şekli değiştiyse, tedaviye cevap vermiyorsa,
Baş ağrısı şimdiye kadar hayatında karşılaştığı en şiddetli ağrıysa ve ağrı bir fiziksel aktivite sırasında (ağır bir yük kaldırmak, cinsel ilişki) ortaya çıkmış ve şiddetini arttırmışsa mutlaka doktora gitmek gerekir.
Kendinizde yukarıda bulunan etmenleri gözlemliyorsanız muhakkak bir nöroloji uzmanına danışın.
Sual: Tıbbi bir çare bulamayan bir kimse, baş ağrısını önlemek için ne yapması gerekir?
CEVAP
Başka doktorlara da gitmelidir. Bazı gıdaların da baş ağrısına iyi geldiği bilinmektedir:
1- Meyve sebzeler
Çörek otu ekmekle yenirse baş ağrısını dindirir. Badem, haşhaş tohumu, nane, biberiye, çikolata, elma yemek baş ağrısına iyi gelir. Karabiber tarçınla içilirse baş ağrısını giderir. Tere tohumu müzmin baş ağrısına iyi gelir. Kavun, karpuz baş ağrısını giderir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Kabak, baş ağrısına iyi gelir.) [Müslim]
Nane, limon, toz karanfil ve iki çay kaşığı sirkeyi 5 dakika kaynatıp balla tatlandırarak iki-üç bardak içmek, çörek otunu, toz karanfili enfiye gibi koklamak, tuzlu veya sirkeli patatesi veya salatalığı ikiye bölerek alna koymak, çörek otunun dumanının tütsüsünü koklamak, kavrulmuş kahveyi koklamak, kabak suyunu burna çekmek, soğan ezmesine sirke ilave ederek alna koymak, taze marul sirkeyle yemek, haşlanmış nohut yemek, limonu kahve karışımıyla yemek, limon kabuğu tozunu balla yemek, burna 2–3 damla soğan suyu damlatmak, kulağa acı badem yağı damlatmak, servi kozalağı çayını gül suyuyla karıştırarak başa sürmek, baş ağrılarına iyi gelir.
2- Çaylar
Oğul otu çayı, zencefil çayı, şahtere çayı, karabaş otu çayı, papatya çayı, yavşan otu çayı içmek baş ağrısına iyi gelir.
200 gr. üzerlik tohumu 5 kilo üzüm şırasıyla 1,5 kilo kalıncaya kadar kaynatılıp her gün iki bardak bir ay içilirse, müzmin baş ağrısını ve sarayı geçirdiği tecrübe edilmiştir.
Bir avuç arpa, bir litre suda kabukları ayrılıncaya kadar kaynatılır. Cam sürahiye süzülür. Bekletilip ılıklaşınca üzerine bir limon sıkılır. Balla tatlandırılıp içilir yarım baş ağrısına iyi gelir.
Anason çayı içmek, ıhlamur, kiraz sapı çayını içmek, reyhan çayını içmek, kekik suyu içmek, iki gram karabiberi 3 çay kaşığı tarçınla içmek, bir bardak kaynar suya 4–10 gr. kimyon koyup demleyerek içmek de baş ağrılarına iyi gelir.
3- Hareketlerde bulunmak
Deriyi her gün ılık suyla ovmalı, haftada iki kere ılık suyla yıkanmalı. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Hamamdan çıkarken ayakları soğuk suyla yıkamak, baş ağrısını giderir.) [Ebu Nuaym]
Açık havada dolaşmak, yeşilliğe ve akarsuya bakmak da iyidir. Baş ağrısı için, başa kına koymak da faydalıdır.
4- Dua okumak
Abdestli olarak Bekara suresinin 196. âyeti, femen den ev-nüsük’e kadar yazılıp, başa konur. İslam harfleriyle, başına Besmele ve sonuna üskün lillah yazılır. Başağrısına iyi gelir. (Menafi’un-nas)
Hazret-i Ali’nin rivayet ettiği hadis-i şerifin meali şöyledir:
(Ya Ali, başın ağrıyınca, iki elini başın üzerine koyup, Haşr suresinin sonu olan Lev enzelna âyet-i kerimesinden sonuna kadar oku!) [M.Ç.Y. Güzin]
Tedavi Yöntemleri
Baş Ağrısı Tedavisi, Baş Ağrısı Nasıl Geçer?
Gerilim Tipi Baş Ağrısı
Tedavisinde hekiminiz tarafından tavsiye edilen basit ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ya da rahatlatıcı, kaygı giderici antidepresanlar kullanılabilir. Bu hastalığın tedavisinde psikolojik terapiler ve gevşeme teknikleri de kullanılır.
Migren Tipi Baş Ağrısı
Migren tedavisinde kullanılan ilaçlar, baş ağrısı atakları sırasında ağrıyı ortadan kaldırmada ya da eşlik eden bulantı, kusma gibi belirtileri durdurmada veya sık gelen baş ağrısı ataklarının sıklığını kontrol etmeye yardımcı olabilir. Migren tedavisine yönelik birçok ilaç mevcuttur.
Epilepsi, hipertansiyon, depresyon gibi başka hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların, aynı zamanda migreni önlemeye veya rahatlatmaya yardımcı olduğu bilinir.
Bunların yanı sıra tanımlanmış kimi tetikleyicilerden uzak durmak da atak sayısını azaltabilir. Açlık, susuzluk, uykusuzluk, aşırı kafein tüketimi, kırmızı şarap ve bazı peynir çeşitlerinin kimi hastalarda migren ataklarını tetiklediği gösterilmiştir.
Küme Tipi Baş Ağrısı
Ağrının şiddetini azaltacak ve süresini kısaltacak hızlı etki eden ilaçlar tedavide kullanılır. Bu ağrıyı tamamen giderecek bir tedavi yoktur ve stresli durumların ve ağrıyı tetikleyen nedenlerin farkında olmanız önemlidir. Ağrıyı yönetmek için nöroloji uzmanınızla iyi bir iletişimde olmanız bu nedenle önemlidir.
Tedaviye dirençli küme tipi baş ağrısı, oksijen uygulamasından sınırlı da olsa fayda görebilir.
Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?
Soğuk Pres Deneyebilirsiniz
Eğer migren atağı geçiriyorsanız, alnınıza soğuk presler koyabilirsiniz. Bir havlu veya bir torba dondurulmuş pedleri alnınıza koyabilirsiniz. Yine kafanıza buz kompresi yaparak migren ağrınızın hafiflemesine yardımcı olabilirsiniz. Buz kompresini 15 dakika boyunca kafanızda tutup, 15 dakika ara vererek bu işlemi devam ettirebilirsiniz.
Küme Tipi Baş Ağrısı Çekiyorsanız
Eğer küme tipi baş ağrınız varsa yine soğuk pres veya karanlık bir ortamda oturmayı deneyebilirsiniz. Küme tipi baş ağrısının tedavisinde en etkili yöntem hekim tarafından önerilen ilaçların kullanılması ve hastanelerin acil bölümlerinde saf oksijen verilmesiyle hafifletilebilmektedir.
Sıcak Pres
Eğer gerilim tipi bir baş ağrısı varsa, ısıtma pedini ya da sıcak bir havluyu kafa arkasına yerleştirebilirsiniz. Sinüslere bağlı baş ağrınız varsa, ağrıyan bölgeye sıcak bir bez koyabilirsiniz ya da sıcak bir duş da işe yarayabilir.
Kafa Derisi Üzerine Baskı
Gün içinde saçınızı at kuyruğu yapıyorsanız ve saçlarınızı çok sıkı topladıysanız bu durumda baş ağrısına neden olabilir. Bu "dış kompresyon baş ağrıları ", şapka, kafa bandı ve hatta çok sıkı olan yüzme gözlüklerinin takılmasına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Baş ağrınız bunlara balı gelişiyorsa eğer saçlarınızı daha gevşek toplayabilirsiniz.
Karanlık Ortam
Bilgisayar ekranından yayılan parlak veya titreşimli ışıklar da migren atağının tetiklenmesine neden olabilir. Eğer ışığa bağlı gelişen baş ağrılarınıza varsa, gün içinde pencerelerinizi koyu fon perdelerle kapatabilir, güneş gözlüğü takabilirsiniz. Ayrıca bilgisayarınızın ekranına parlama önleyici ekranlar ekleyebilir ve aydınlatmanızda gün ışığı spektrumlu floresan ampulleri kullanabilirsiniz.
Biraz Kafein Alın
Çay ve kahve gibi içinde kafein bulunan içeceklerin tüketilmesi de baş ağrısına iyi gelebilir.
Gevşeme Uygulaması
Germe hareketleri, yoga, meditasyon veya kas gevşetme hareketlerinin de baş ağrısına ve diğer ağrı türlerine iyi gelmektedir.
Masaj
Boynunuza birkaç dakika masaj yapmak, stresten kaynaklanabilecek bir gerilim baş ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Düzenli İlaç Kullanımı
Hekim tarafından önerilen ilaçların düzenli kullanımı da son derece önemlidir. Bunun dışında baş ağrıları için eczanelerden alabileceğiniz reçetesiz ağrı kesici ilaçları da kullanabilirsiniz.
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Toplumda en sık rastlanan sağlık şikayetlerinden birisi baş ağrısıdır. Genel popülasyonun %48.9’unda gözlenen baş ağrısı, her yaştan, ırktan, sosyoekonomik kesitten insanı etkiler. Kadınlarda, erkeklere oranla daha sık rastlanır. Bazı baş ağrıları insanları bitkin düşürebilir ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler.
Yapılan çalışmalar aile hekimlerine başvuran 10 kişiden birinin baş ağrısı şikayeti nedeniyle geldiğini göstermiştir. Ayrıca nörolojiye yapılan her 3 sevkten 1 tanesi de baş ağrısı nedeniyle gerçekleşmektedir.
Baş ağrısı çeşitleri nelerdir?
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği, baş ağrılarını 14 ana grup ve yüzlerce alt grup halinde sınıflandırmıştır. Baş ağrıları altta yatan başka bir sağlık problemi nedeniyle oluşmuyor ve doğrudan doğruya baş ağrısı tablosuyla ortaya çıkıyorsa, buna primer baş ağrısı denir. En çok gözlenen tipleri migren, gerilim tipi ve küme baş ağrılarıdır. Sekonder baş ağrıları ise yüzde 10 oranında görülen, nedeni belli bir hastalığa bağlı olarak, beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit, menenjit gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan baş ağrılarıdır.
Baş ağrısı bölgeleri nelerdir?
En sık gözlenen baş ağrısı tipleri, baş ağrısı bölgeleri ile birlikte aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Gerilim Baş Ağrısı: Genelde baş etrafında sıkışma şeklinde ağrı yapar. Stres, gerilim ve yorgunluk kaynaklıdır.
Migren: Genelde ağrı başın tek tarafındadır. Ağrı zonklayıcı özellikte, orta veya şiddetlidir. Bulantı ve kusma gerçekleşebilir. Baş ağrısı krizler yani ataklar halinde gelir ve 4-72 saat sürer. Baş hareketleri ve fiziksel aktiviteyle ağrı artar. Migrenli kişi ışıktan ve sesten rahatsız olur.
Küme Baş Ağrısı: Genelde göz arkasında şiddetli bir ağrı şeklinde kendini gösterir. Ağrı genelde günler süren ataklar halinde gelir yani belli zamanlarda kümelenme eğilimindedir. Beraberinde gözde kızarma ve yaşarma görülebilir.
Tansiyona Bağlı Baş Ağrısı: Genelde ense kısmında ağırlıklı ağrı görülür. Tansiyonun yükselmesi ile ilişkilidir.
Trigeminal Nevralji: Yüzde keskin bir ağrı ve yüz kaslarında kasılma yapar.
Baş ağrılarının çoğunluğu birinci basamak tedavi merkezlerinde aile hekimleri tarafından tedavi edilebilmekle birlikte, sekonder baş ağrılarında altta yatan sağlık problemine doğru teşhisi koymak hayati önem taşır.
Baş ağrısı sebepleri nelerdir?
Baş ağrısının nedenleri nelerdir sorusuna verilecek cevap baş ağrısının tipine göre değişmektedir. Örneğin; primer tipi baş ağrılarında, genetik olarak yatkın kişilerde, çevresel faktörler beyinde bir aktivasyon yaratırlar. Bu aktivasyon, beyin damarlarında genişleme yapar ve kimyasal maddeler açığa çıkar. Bunlar sinirleri uyararak ağrıya neden olur.
Sekonder tip baş ağrılarının altında ise çok farklı nedenler olabilir. Örneğin enfeksiyonlar (sinüs, kulak, beyin zarı iltihapları), kan damarlarındaki hasarlar (anevrizma, malformasyonlar, damar tıkanıklıkları),tümörler, hipertansiyon bu nedenlerden sadece birkaç tanesidir. Bu nedenle sekonder tip baş ağrılarının sebebinin belirlenmesi hayati önem taşır.
Ayrıca kadınlarda adet sırasında baş ağrısı görülebilir. Bunun haricinde stres de önemli bir tetikleyici faktördür.
Sürekli baş ağrıları neden olur?
Sürekli ağrılarda sekonder bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Daha önce periyodik gelen ağrıları olan hastalarda ağrılar süreklilik kazanmışsa hastanın çok sayıda ağrı kesici ilaç kullanmış olabileceği ya da altta psikolojik nedenlerin yatıyor olduğu olasılığı düşünülmelidir.
İçindekiler
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısı çeşitleri nelerdir?
Baş ağrısı bölgeleri nelerdir?
Baş ağrısı sebepleri nelerdir?
Sürekli baş ağrıları neden olur?
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısı nasıl geçer?
Başı ağrıyan hasta ne zaman mutlaka doktora başvurmalı?
Şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısında eğer altta yatan bir sağlık sorunu varsa (sinüs enfeksiyonu vs. gibi) konunun uzmanı hekimden ilgili tedavi alınır. Bunun haricinde primer baş ağrılarında, özellikle de migrende, nöroloji uzmanı tıbbi özgeçmişinizi alarak ve muayene ederek ilgili tedaviyi başlatır.
Baş ağrısı nasıl geçer?
Baş ağrısı tedavisinde denenecek birçok ilaç bulunmaktadır. Migren tedavisindeki hedef, tetikleyici faktörleri azaltmak, sinir sistemindeki hassasiyeti ve ağrı sırasında ortaya çıkan damar ve damar çevresindeki olayları baskılamaktır. Temel tedavi, koruyucu ve atak tedavisi olmak üzere ikiye ayrılır. Burada hastanın ağrılarının sıklığı tedavi kararında etkilidir. Örneğin; hastanın ağrıları ayda bir iki kez görülüyorsa sadece atak sırasında tedavi önerilir.
Ağrı tedavisinde basit ağrı kesiciler, steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar, ergotaminli ilaçlar ve triptanlar kullanılır. Ağrı kesici ilaçlar genelde masum ilaçlar olsa da, sürekli kullanıldıklarında böbrek ve diğer organlar üzerinde geri dönüşümsüz hasarları olabilir. Bu nedenle sürekli kullanımı tavsiye edilmez. Ağrı kesiciler atağın başında alınmalıdır. Koruyucu-önleyici tedavi ise bir ay içinde atak sayısı üçü, dördü geçiyorsa uygulanır. Koruyucu tedavide ilaçlar her gün alınır. Kalp ilaçları, depresyon ilaçları, epilepsi ilaçları bu amaçla kullanılmaktadır. Bu tip ilaçlar, kesinlikle doktora danışılmadan alınmamalıdır.
Bütün bu tedaviler dışında baş ağrılarında kullanılan bir takım alternatif tedavi yöntemleri vardır. Bunlara örnek olarak;
Gerilim tipi baş ağrısında biofeedback (geri iletim - gevşeme eğitimi),
Migrende akupunktur,
Kronik ağrılarda doku masajı, Riboflavin, magnezyum, ‘fever few’ bitkisi içeren ilaçlar verilebilir. Bu tedaviler hastaların bir kısmında yararlı olabilmektedir.
Botox son yıllarda baş ağrısı tedavisinde de kullanılmaya başlansa da, sık gelen ve kronik ağrılarda bir tedavi alternatifi olmakla birlikte çok pahalı olması nedeniyle öncelikli olarak kullanılan, pratik bir tedavi değildir.
Baş ağrısını engellemek için bir takım yaşam stili değişiklikleri yapabilirsiniz. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz.
Baş ağrısı tetikleyicilerinizi keşfedin, genelde günün hangi saati ve hangi aktiviteleri yaptıktan sonra başınızın daha fazla ağrıdığını hissettiğiniz not edin. Bu aktiviteleri imkanınız varsa azaltın.
Alkol tüketiminizi sınırlayın. Alkol özellikle de kırmızı şarap baş ağrısına neden olmaktadır.
Nitrat içeren işlenmiş gıdalar, baş ağrısına neden olabilir. Bu gıdalara örnek olarak çikolata, işlenmiş etler verilebilir. Nitratlar vücuttaki kan damarlarına etki ederler. Bu nedenle beyindeki damarlar ile etkileşime girerek baş ağrısına sebep olabileceği düşünülmektedir.
Uyku yoksunluğu: Uyku kalitesi ve süresi sağlıklı yaşam için önemli olmasının yanı sıra migren veya baş ağrısı ataklarından korunmak için de önemli bir unsurdur.
Duruş bozuklukları: uzun süre bilgisayar ya da cep telefonu kullanımı sonrasında ense kaslarında bir takım yorulmalar ve ağrılar gözlenebilir. Bu gibi durumlarda sık sık pozisyon değiştirmek ağrı duymayı engelleyebilir.
Açlık bir baş ağrısı tetikleyici olduğundan dolayı öğünleri atlamamak baş ağrısından korunmak için önemlidir.
Stres: Bazı baş ağrı çeşitleri stres ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle yaşamınızda stresle başa çıkmak hem baş ağrılarınızın kontrolü hem de yaşam kalitenizi artırmanız açısından çok önemlidir.
Başı ağrıyan hasta ne zaman mutlaka doktora başvurmalı?
Ağrı sürekli ve artan şiddette ise
İlk kez ağrıyla tanışan kişinin yaşı 10’un altında, 50’nin üstündeyse,
Daha önce mevcut olan ağrının şiddeti, şekli değiştiyse, tedaviye cevap vermiyorsa,
Baş ağrısı şimdiye kadar hayatında karşılaştığı en şiddetli ağrıysa ve ağrı bir fiziksel aktivite sırasında (ağır bir yük kaldırmak, cinsel ilişki) ortaya çıkmış ve şiddetini arttırmışsa mutlaka doktora gitmek gerekir.
Kendinizde yukarıda bulunan etmenleri gözlemliyorsanız muhakkak bir nöroloji uzmanına danışın.
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
